Brak fluoru

Dlaczego akurat fluor?

Właściwości fluoru zaczęto odkrywać już w XVI w., kiedy to używano fluorku wapnia jako spoiwa do stopów metali. Przez wieki eksperymentowano z fluorytem, odkrywając jego działanie.

W końcu, w XIX w., Henri Moissan wyodrębnił z fluorku wapnia pierwiastek fluor, za co został uhonorowany nagrodą Nobla w 1906 r, prześcigając samego Mendelejewa!

W XX w. eksperymentowano już z fluorem, odkrywając jego niespodziewane właściwości. Pierwotnie służył on jako trutka na szczury i insekty! Zaczęto go masowo produkować na potrzeby amerykańskiego projektu Manhattan, mającego na celu skonstruowanie bomby atomowej.

W obozach koncentracyjnych był podawany więźniom w znacznych ilościach w wodzie do picia, by otępić ich zmysły i zmusić do uległości. Do dziś jest stosowany w lekach psychotropowych, aby wzmocnić ich działanie (m.in. w Rohypnolu).

Skąd więc wzięły się kampanie nakłaniające do spożycia fluoru?

W latach 40-tych opublikowano badania, w których dowiedziono, że małe ilości fluoru dobrze wpływają na kości i zęby. Rozpoczęto więc akcję fluoryzacyjną, pierwiastek dodano do wody i pasty do zębów.

W istocie, małe ilości fluoru wzmacniają kości i zęby. Nie należy jednak podawać go dzieciom, ponieważ przypadkowe połknięcie np. pasty bogatej we fluor przez dziecko może skończyć się zatruciem.

Powinniśmy jednak podchodzić z dystansem do aktywnej fluoryzacji, którą promują koncerny produkujące pasty do zębów, ponieważ fluor w małych ilościach pomaga zębom.

Nie zapominajmy jednak o reszcie naszego ciała! Ten pierwiastek łączy się silnie w naszym organizmie z wapniem i dzięki temu wzmacnia kości, ale gdy jest go za dużo może doprowadzić do zmniejszenia jego stężenia w stopniu groźnym dla zdrowia.

Fluorować czy nie?

Pomimo trochę przerażających faktów z historii fluoru należy pamiętać, że jest on nam potrzebny do zdrowego funkcjonowania. Działa on profilaktycznie – zapobiega próchnicy zębów. Jest składnikiem kości i zębów oraz decyduje o ich gęstości, co jest konsekwencją jego wiązania się z wapniem.

Również dzięki temu fluor chroni narządy i struktury wapniowo-mięśniowe przed zwapnieniem. Należy jednak pamiętać, że nasz organizm potrzebuje minimalne ilości fluoru, które zwykle są dostarczane przez wodę i pokarm do naszego organizmu – w znakomitej większości przypadków podawanie fluoru farmakologicznie jest zbędne, a nawet szkodliwe.

Skrajne przypadki

W dzisiejszym świecie trudno jest zaobserwować skrajne przypadki niedoboru fluoru, ponieważ jest on szeroko dostępny, nie tylko w wodzie pitnej, ale również innych, spożywanych powszechnie produktach. Wśród nich są m.in. ryby, herbata, ser, mięso, kapusta, szpinak. Fluor dostępny jest również w marchewkach i rzeżusze.

Jednak zdarzają się przypadki niedoboru fluoru. Charakterystycznym objawem jest próchnica zębów, czyli bakteryjna infekcja tkanek kostnych zęba, jedna z najczęstszych chorób jamy ustnej.

Kolejnym objawem jest osteoporoza. Charakteryzuje się ona postępującym ubytkiem masy kostnej, a także osłabieniem struktury przestrzennej kości, co skutkuje dużą podatnością na złamania. W początkowej fazie choroba ta przebiega bezobjawowo. Potem zaczynają się bóle kostne po wysiłku, może wystąpić również obniżenie wzrostu spowodowane korozją kości.

Charakterystycznym objawem dla osteoporozy są złamania nawet przy niewielkich urazach. Kości stają się wyjątkowo wrażliwe i groźny może być nawet zwykły upadek. Najbardziej narażone są szyjka kości udowej i kość ramienna.

Czy należy uzupełniać fluor?

Fluor jest niezbędnym do właściwego rozwoju człowieka, ale bardzo łatwo go przedawkować. Dzieci do 6 roku życia nie powinny nawet używać pasty wzbogaconej fluorem! Należy pamiętać, że to przede wszystkim trucizna i należy przyjmować go w bardzo małych ilościach, do czego wystarczy zrównoważona dieta.

Ciężko jest popaść w niedobór, za to łatwo jest przyjąć (nawet przypadkowo!) za dużą dawkę fluoru. W takich wypadkach, zwłaszcza, jeśli chodzi o dzieci (kiedy np. połknęły przypadkowo pastę do zębów dla dorosłych) należy skontaktować się z lekarzem.

Jednak ewentualny niedobór fluoru może skutkować w wyjątkowo nieprzyjemne skutki, dlatego warto upewnić się, że przyjmujemy odpowiednią ilość pokarmu bogatego w ten związek.

Zobacz również objawy tej choroby: Objawy braku fluoru