Choroby jelita grubego

Jelito grube to nie tylko narząd służący do wydalania resztek pokarmowych. Do naszego jelita wlewamy około 1,5 litra treści pokarmowej, która zawiera mniej więcej 90% wody i elektrolitów. Jelito grube ma dużą pojemność i potrafi wchłonąć nawet do 3 litrów wody na dobę.

Funkcje jelita grubego

Podstawową funkcją jelita grubego jest tworzenie i wydalanie kału. Znajdujące się w nim resztki pokarmowe ulegają zagęszczeniu i przetworzeniu przez znajdujące się tam bakterie.

Z kałem pozbawiamy się nie tylko niestrawionych części pożywienia, ale także toksyn i ich nieczynnych biologicznie metabolitów.

Jelita są jedynym kanałem wydalania związków rozpuszczalnych w tłuszczach.

Choroby jelita grubego

Jelito grube dotyka wiele schorzeń o różnej etiologii, między innymi:

Rak jelita grubego

Rak jelita grubego stanowi około 8% wszystkich nowotworów złośliwych rozpoznawalnych w Polsce (u mężczyzn jak i u kobiet). Największe ryzyko zachorowania dotyczy osób pomiędzy 45-70. rokiem życia.

Objawy

Rak jelita grubego objawia się krwią w kale, krwawieniem z odbytu, a także bólem w dolnej części brzucha. Mogą również wystąpić zaparcia spowodowane zwężeniem jelita. Może się on umiejscowić w każdej części jelita, jednak najczęściej rozwija się on w okrężnicy lub odbytnicy.

Przyczyny

Przyczyn tego typu nowotworu jest kilka. Częstym powodem jest długoletnie wrzodziejące zapalenie okrężnicy. W większości przypadków nowotwór rozwija się z narastających miejscowo polipów, powstających na ściance jelita. Choroba może się rozwijać poprzez nieprawidłową dietę - brak warzyw, duża ilość tłuszczów i czerwonego mięsa.

Leczenie

Podstawowym problemem w leczeniu tego typu raka jest częsty nawrót choroby (znaczące ryzyko wznowienia nowotworu dotyczy zwłaszcza osób, u których wykryto go w II stopniu i III stopniu zaawansowania).

Wykrycia raka w czesnej fazie rozwoju (kiedy jeszcze nie ma przerzutów) pozwala na ingerencje chirurgiczną, która jest najskuteczniejszą a zarazem standardową formą leczenia raka jelita grubego.

Zabieg ten polega na usunięciu guza wraz z fragmentem jelita grubego oraz przylegającymi do niego węzłami chłonnymi.

Czasem wykonuje się też kolostomię, czyli operacyjne wprowadzenie światła jelita grubego na powierzchnię brzucha, umożliwiając w ten sposób wydalanie treści jelitowej.

Inną metodą jest chemioterapia. Pacjent otrzymuje leki, które likwidują wszystkie szybko dzielące się komórki, w tym nowotworowe.

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego

Wrzodziejące zapalenia jelita grubego należy do grupy chorób o nazwie: nieswoistych chorób zapalnych jelit. Podczas choroby stan zapalny obejmuje błonę śluzową i podśluzową jelita grubego. W wielu przypadkach wrzodziejące zapalenie jelita grubego ma charakter przewlekły, a długie okresy remisji są przerywane ostrymi nawrotami.

Objawy choroby mogą się pojawiać po raz pierwszy między 15. a 25. rokiem życia. Najrzadziej natomiast między 55. a 65. rokiem życia.

Zachorowalność na wrzodziejące zapalanie jelita grubego wynosi ok. 10 przypadków na 100 000 ludności rocznie ( dane dotyczące krajów Europy).

Jeżeli chodzi o Polskę szacuje się, że ok. 700 przypadków rocznie ma styczność z tą chorobą.

Objawy

Dominującym objawem jest biegunka z domieszką treści ropnej, śluzu oraz krwi. Stolec może być oddawany często jednak o małej objętości, co jest spowodowane stanem zapalnym w odbytnicy. Mogą wystąpić również bóle brzucha, które lokalizuje się w dolnym lewym boku brzucha. Pojawić się może stan podgorączkowy lub gorączkowy, osłabienie i zmniejszenie masy ciała.

Przyczyny

• nieprawidłowe działanie układu odpornościowego
• zakażenie układu pokarmowego
• palenie papierów oraz picie zbyt dużej ilości alkoholu
• skłonności dziedziczne
• przewlekły stres, nerwice jak i inne zaburzenia psychologiczne

Leczenie

Dieta stanowi bardzo ważny element w procesie leczenia. Jest to dieta bogatoenergrtyczna i węglowodanowa, wykluczająca produkty podrażniające błonę śluzową.

Leki:

• preparaty kwasu 5-aminosalicylowego; wykorzystuje się przede wszystkim w leczeniu łagodnych i średnich rzutów choroby,
• leki immunosupresyjne - ich zastosowanie jest wskazane w pewnych sytuacjach klinicznych, takich jak odporność na leczenie glikokortykosteroidami,
• doustnie przyjmowanie glikokortykosteroidy - są skutecznymi lekami w umiarkowanym wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Pozwalają one na uzyskanie poprawy w ciągu trzech tygodni.

Czasami konieczna jest interwencja chirurgiczna, zwłaszcza wtedy gdy rzut choroby nie reaguje na leczenie farmakologiczne.

Choroba Hirschsprunga

Jest to choroba wrodzona, która jest związana z brakiem zwojów nerwowych w ściance końcowego odcinka jelita grubego, najczęściej w samej odbytnicy. Zdarza się ona na 5000-8000 urodzeń i w 80% u chłopców. Około 10% przypadków dotyczy dzieci z zespołem Downa.

Mimo, że ta choroba jest znana medycynie od końca XIX wieku przyczyny jej występowania oraz skuteczne metody leczenia są wciąż nie znane.

Objawy

Najczęstszym objawem jest opóźnienie oddawania stolca. Zdrowy noworodek pierwszy stolec oddaje po 24 godzinach. Dodatkowo pojawiają się wymioty, początkowo wypełnioną treścią żołądkową , a następnie żółcią. Kolejnym objawem może być wzdęty brzuch dziecka, gorączka oraz widoczna utrata masy ciała. U dzieci starszych objawem choroby może opóźniony rozwój fizyczny i intelektualny oraz przewlekłe zaparcie, które mogą doprowadzić do ostrego zapalenia jelita cienkiego i grubego, czasem perforacji jelita.

Przyczyny

Choroba może być dziedziczna. W 30% przypadków występuje jako wada wrodzona, natomiast u pozostałych chorych jest wadą występującą pojedynczo.

Leczenie

Sposób leczenia pacjentów zależy od typu schorzenia. Jeżeli został zajęty niewielki odcinek jelita wykonuje się zabieg operacyjny polegający na usunięciu fragmentu i przywróceniu prawidłowego funkcjonowania dolnego odcinka układu pokarmowego.

Gdy u  pacjenta jest stan zapalny wprowadza się leczenie etapowe. Pierwszy etap polega na wyodrębnieniu zastępczego odbytu. Drugą operacje wykonuje się między 3 miesiącem a 1 rokiem dziecka. Podczas jej trwania tworzy się zespolenie zdrowej części jelita z odbytnicą. Trzeci etap polega na odtworzeniu i przywróceniu ciągłości układu pokarmowego.

Należy pamiętać aby nie bagatelizować żadnych objawów. Jeżeli zauważymy w naszym organizmie zmiany należy zgłosić się do lekarza. Pamiętajmy też o tym, że zaobserwowane przez nas objawy nie muszą oznaczać poważnych powikłań. Wizyta u lekarza specjalisty pomoże w zidentyfikowaniu dolegliwości.

Autor: Katarzyna Krzysica

Zobacz również objawy tej choroby: Objawy chorób jelita grubego