Choroby trzustki

Trzustka to gruczoł trawienno - endokrynny, znajdujący się w górnej części jamy brzusznej, położony zaotrzewnowo. Ma nieregularny kształt, składa się z głowy, trzonu oraz ogona. Jej długość wynosi od 12 do 20cm, grubość od 2 do 3cm, wysokość od 4 do 5cm, a waga mieści się w granicach od 70 do 100g.

Trzustka ma bardzo ważne znaczenie dla organizmu człowieka i spełnia dwie funkcje - funkcję zewnątrzwydzielniczą i funkcję wewnątrzwydzielniczą.

Część zewnątrzwydzielniczą tworzą pęcherzyki trzustkowe oraz kanaliki wyprowadzające. Ta część odpowiedzialna jest za wytwarzanie soku trzustkowego, który zawiera enzymy trawienne. Enzymy te trawią białka, tłuszcze i węglowodany.

Natomiast na część wewnątrzwydzielniczą składają się komórki skupione w wyspach trzustkowych, inaczej nazywanych wyspami Langerhansa. Komórki te wytwarzają hormony. W wyspach Langerhansa znajduje się kilka rodzajów komórek, są to: komórki B wytwarzające insulinę, komórki A wytwarzające glukagon, komórki D wytwarzające somatostatynę oraz komórki PP wytwarzające polipeptyd trzustkowy. Komórki te przyczyniają się do regulacji metabolizmu.

Chorobami trzustki zajmuje się gastroenterolog. Najczęściej występujące choroby trzustki to: ostre lub przewlekłe zapalenie trzustki, torbiele, rak trzustki, kamica przewodów trzustkowych.

Ostre zapalenie trzustki

W większości przypadków przyczyną ostrego zapalenia trzustki jest alkoholizm oraz przebycie kamicy żółciowej. Przyczyną tego zapalenia są także, np. wady wrodzone trzustki oraz urazy, ale w mniejszymi stopniu. Leczenie tej choroby powinno przebiegać w szpitalu, ponieważ jej lekki przebieg może przejść w bardzo ciężki. Leczenie polega na podawaniu środków przeciwbólowych. Ważna jest także antybiotykoterapia, aby uniknąć zakażenia. Leczenie polega również na redukowaniu wydzielania trzustkowego, wyrównaniu zaburzeń wodno-elektrolitowych. W niektórych przypadkach konieczne jest leczenie chirurgiczne. Po wyleczeniu tej choroby występuje całkowita regeneracją trzustki. Większość chorych wraca całkowicie do zdrowia, ale konieczne jest zastosowanie diety, a podczas choroby stosuje się żywienie jelitowe lub pozajelitowe. Mogą pojawić się powikłania, które też będą wymagały leczenia w szpitalu, np. zakażenia.

Przewlekłe zapalenie trzustki

Choroba ta charakteryzuje się nieodwracalnym i postępującym uszkodzeniem trzustki, a to może się przyczynić do jej niewydolności zewnątrzwydzielniczej i wewnątrzwydzielniczej, a to z kolei może doprowadzić do cukrzycy. Zostaje trwale upośledzona czynność wydzielnicza enzymów trawiennych. Główną przyczyną tej choroby jest alkoholizm lub zatkany przewód żółciowy. Inne czynniki, które maja wpływ na przewlekłe zapalenia trzustki to otyłość, nieodpowiednia dieta i przewlekłe zażywanie niektórych leków. Rozpoznanie tej choroby jest trudne i wymaga wielu badań. Leczenie również jest trudne, a najważniejsze jest wyeliminowanie przyczyn choroby, czyli alkoholizmu i kamicy żółciowej. W leczeniu tej choroby bardzo ważne jest podawanie enzymów trzustkowych, których brakuje w organizmie chorego człowieka, a także przejście na dietę niskotłuszczową. W niektórych przypadkach, gdy zawodzi leczenie zachowawcze, konieczne jest leczenie operacyjne.

Torbiel trzustki

Torbiele trzustki są wykrywane podczas badania tomografem komputerowym lub podczas badania USG. Leczenie tej choroby polega na usunięciu torbieli za pomocą drenażu. Można je również usunąć w całości, chirurgicznie. Wskazaniem do usunięcia torbieli jest ich wielkość, a także pojawienie się różnych powikłań, takich jak: pęknięcie torbieli, krwawienie oraz zrobienie się zakażenia.

Kamica przewodów trzustkowych

Kamica przewodów trzustkowych powstaje wtedy, gdy wokół tych przewodów tworzą się małe kamienie, które inaczej są nazywane zwapnieniami. Do ich powstawania przyczyniają się obecne w organizmie człowieka węglany i fosforany wapnia. Przyczyną kamicy może być ostre zapalenie trzustki. Leczenie kamicy polega na usunięciu kamieni z przewodów trzustkowych, a także na leczeniu stanów zapalnych, które mogą się przy tej chorobie pojawić.

Rak trzustki

Rak trzustki jest bardzo trudnym nowotworem do leczenia. Jest on bardzo rzadko wcześnie rozpoznawany, ponieważ czasami nie pojawiają się żadne objawy, a gdy się pojawią to jest już za późno na leczenie. Powstawaniu raka trzustki sprzyjają takie choroby, jak: cukrzyca, i przewlekłe zapalenie trzustki. Duży wpływ ma również palenie papierosów, dieta bogata w tłuszcze, otyłość, infekcje bakteryjne. W leczeniu raka trzustki stosuje się chemioterapię, radioterapię, operacyjne usuwanie raka raz inne metody inwazyjne.

W zapobieganiu chorób trzustki istotne znaczenie ma dieta. Należy wyeliminować z niej tłuste i ciężkostrawne potrawy. Bardzo ważne jest przestanie picia alkoholu oraz palenia papierosów, które w dużym stopniu zwiększają występowanie chorób trzustki. Należy również przeprowadzać regularne badania krwi, które pozwolą obserwować zmiany zachodzące w organizmie.

Autor: Ilona Górecka

Zobacz również objawy tej choroby: Objawy chorób trzustki