Kryptosporydioza

Rezerwuarem tych pierwotniaków są jelita zwierząt, takich jak konie, psy, koty, bydło. Głównym centrum są jednak ptaki, zwłaszcza gołębie.

Jak zarazić może się człowiek?

Sposób nabycia pierwotniaków jest bardzo prosty. Tak, jak w przypadku innych pasożytów, człowiek nieświadomie połyka oocystę, w której znajdują się larwy. Kiedy znajdą się w układzie pokarmowym, pękają i uwalniają sporozoity. Te następnie przenikają do erytrocytów i tworzą kolejne oocysty, które wydalane są z kałem.

Zazwyczaj do zarażenia dochodzi poprzez spożycie zakażonego pokarmu i wody. Do infekcji może także dojść przez kontakt z zarażoną ziemią, niedogotowanym jedzeniem, jeśli miały one wcześniej kontakt z kałem zakażonej osoby lub zwierzęcia.

Najbardziej zagrożone zarażeniem są osoby, które mają stały kontakt z wodą. Szczególnie szybko zarazki rozprzestrzeniają się w miejscach publicznych wód rekreacyjnych, takich jak baseny, jeziora, pływalnie.

Oocysty Cryptosporidium są szczególnie odporne na środki dezynfekcyjne. Pozwala im to przeżyć długi okres, mimo częstego czyszczenia basenów i miejsc wokół nich.

Drugą drogą zakażenia są także drogi oddechowe. Pierwotniaki  Cryptosporidium parvum mogą zostać wchłonięte wraz z wdychanym powietrzem.

Czym jest choroba?

Kryptosporydioza jest chorobą pasożytniczą. Ma postać ostrą i przewlekłą, jelitową bądź płucną. Szerzy się drogą fekalno- oralną. U ludzi z prawidłowo działającym systemem odpornościowym charakteryzuje się samoograniczającą biegunką. Choroba najczęściej występuje u dzieci.

Dla osób zarażonych wirusem HIV, kryptosporydioza może okazać się śmiertelnym zagrożeniem. Ich upośledzony system odpornościowy bardzo często nie radzi sobie z pasożytem przebywającym w organizmie. Bardzo rzadko lekarz udaje się całkowicie pozbyć się pierwotniaków z ciała chorego.

Mimo iż kryptosporydioza jest najczęściej występującą chorobą zakaźną przenoszoną  wraz z  zarażoną wodą, wykryto ją dopiero w 1976 roku.  Stanowi ona 50% przypadków chorób wywołanych pasożytami bytującymi w wodzie.

Jak diagnozuje się kryptosporydiozę?

Diagnostykę wykonuje się poprzez badania preparatów z kału, treści dwunastnicy, plwociny lub śluzu oskrzeli. W ten sposób wykrywa się oocysty.

Ponadto w biopsji z jelita cienkiego stwierdza się oprócz pasożytów, zaniki lub skrócenie mikrokosmków.

Leczenie i zapobieganie

U większości osób z prawidłową odpornością choroba trwa około 10 dni. Jest samoograniczająca.  Oocysty są wrażliwe na temperaturę. Wymaga jedynie uzupełnienia wody i elektrolitów. Nie stosuje się leczenia farmakologicznego, gdyż nie istnieją wybiorcze leki zwalczające pierwotniaki   Cryptosporidium parvum

W przypadku chorych na AIDS należy zoptymalizować leczenie wirusowe. Stosowane leki, jak np. paromomycyna, atokwaron czy azytromycyna mają zazwyczaj krótkotrwały wpływ.  W rzadkich przypadkach wymagane jest podawanie płynów dożylnie. Antybiotyki nie są praktycznie stosowane  i przede wszystkim zakazane u osób z ciężką postacią choroby i zaburzeniami układu immunologicznego.

Jak uniknąć choroby?

Najczęściej kryptosporydioza występuje u dzieci, dlatego należy bacznie obserwować ich zabawę i miejsca,w których przebywają. Należy też kontrolować ich kontakt ze zwierzętami, by nie miały dostępu do potencjalnie zarażonego kału.

Nie powinno się także spożywać wody prosto ze źródła, zwłaszcza jeżeli nie jest ono nam znane. Szczególną uwagę należy zachować na basenach, gdzie bardzo łatwo się zarazić.

Autor:
Ewa Żak

Zobacz również objawy tej choroby: Objawy kryptosporydiozy