Refluks żołądkowo-przełykowy u niemowląt

Na czym polega refluks żołądkowo-przełykowy?

Refluksem nazywa się stan, kiedy treść żołądkowa, zamiast trafić do dwunastnicy i dalej do jelit, cofa się do przełyku. W związku z tym, że w żołądku pokarm przyjmowany, zostaje wymieszany z kwasami żołądkowymi, kwaśna treść może podrażniać błonę śluzową przełyku i wywoływać zgagę u niemowlaka. Zapobiegać temu powinien dolny zwieracz przełyku.  Jest to specjalny układ mięśni, który utrzymuje zawartość żołądka w jego obrębie. Mechanizm zapobiegania jest jednak u niektórych niemowląt niedostatecznie wykształcony - szczególnie u wcześniaków.

Czy refluks żołądkowo-przełykowy u niemowląt wymaga leczenia?

Refluks żołądkowo-przełykowy przebiegający w łagodnej formie jest zjawiskiem często występującym u niemowląt. Szacuje się, że dolegliwość ta może dotyczyć nawet 60% niemowląt. Łagodny refluks nie wymaga leczenia, zazwyczaj w 6-7 miesiącu życia dziecka znika samoistnie. Może zdarzyć się, że będzie trwał nawet do ukończenia przez dziecko drugiego roku życia. W przypadku przedłużającego się refluksu (dziecko powyżej pierwszego roku życia) należy skonsultować się z pediatrą, który być może zdecyduje się na przeprowadzenie dodatkowych badań. Niepokoić powinno  pojawienie się ulewań po 6 miesiącu życia, kiedy we wcześniejszych miesiącach nie występowały (pojawiły się po raz pierwszy po 6 miesiącu).

Jeżeli refluks żołądkowo-przełykowy jest dotkliwy dla dziecka, dochodzi do częstych i obfitych ulewań, lekarz może zlecić podawanie mieszanki antyrefluksowej. Częste ulewania mogą być związane również z alergią na białko mleka krowiego, dlatego też podawanie mieszanki hipoalergicznej, która jest tego białka pozbawiona, często rozwiązuje lub minimalizuje problem.

W niektórych przypadkach lekarz może zdecydować o podawaniu leków zmniejszających ilość kwasów w żołądku, neutralizujących je lub zwiększające motorykę żołądka. Zdarzają się również stany, które wymagają interwencji chirurgicznej dolnego zwieracza przełyku.

Z powodu refluksu u niemowlaka do lekarza należy zgłosić się (nawet z kilkumiesięcznym niemowlakiem) jeżeli:

• dziecko bardzo cierpi,
• zauważymy wymioty z żółcią,
• występują zaburzenia snu,
• zauważymy, że dziecko nie przybiera na wadze,
• ma trudności z połykaniem,
• zachłystuje się treścią pokarmową,
• pojawia się sapka (bardzo ciężki oddech nie spowodowany katarem),
• pojawiają się stany zapalne dróg oddechowych.

Powikłaniem refluksu żołądkowo-przełykowego u niemowlaka może być zachłystowe zapalenie płuc oraz inne choroby płuc.

Zapobieganie refluksowi u niemowląt

Nie należy przekarmiać dziecka. Pamiętajmy, że niemowlak ma mały żołądek, w którym nie mieści się duża ilość pokarmu. Lepiej więc zwiększyć częstotliwość posiłków ale zmniejszyć porcje. Dotyczy to zarówno mleka z piersi, podawania mieszanek, jak i pokarmów stałych. Warto wiedzieć, że mleko z piersi jest najlepiej trawione przez niemowlaka, dlatego refluks występuje rzadziej u dzieci karmionych piersią. Kiedy niemowlak nie jest karmiony tylko mlekiem lub mieszanką, należy wprowadzać jak najwięcej gęstych pokarmów stałych. Należy unikać dużych ilości pokarmów tłustych oraz kwaśnych.

W zapobieganiu refluksowi żołądkowo-przełykowemu u niemowląt ważne jest, nie tylko co dziecko je i w jakiej ilości, ale także w jaki sposób spożywa posiłek oraz co robimy z dzieckiem po posiłku. Z tego to powodu istotna jest atmosfera podczas jedzenia. Dobrze jest, jeżeli dziecko może spożyć posiłek w atmosferze spokoju i ciszy, aby nic go nie rozpraszało, nie denerwowało, nie powodowało pośpiechu. Podczas karmienia dobrze jest podpierać plecy dziecka.

Najlepiej nie bawić się z dzieckiem bezpośrednio po karmieniu, nie kąpać go, nie podrzucać. Nie wolno palić przy dziecku, ponieważ nikotyna stymuluje wytwarzanie kwasów trawiennych. Matki karmiące piersią powinny ograniczyć kawę, ponieważ kawa może powodować zgagę u dziecka.

Często można spotkać opinię, że położenie dziecka do snu na lekko pochylonym materacyku (poduszka pod materacykiem) może zapobiegać refluksowi. Jednak są również głosy, że kładzenie dziecka w pozycji lekko uniesionej może wręcz pogorszyć sytuację.

W zapobieganiu refluksowi u niemowlaka pomocny może być smoczek. Ssanie smoczka po karmieniu często pomaga zapobiegać odpływom treści żołądkowej do przełyku.

Zobacz również objawy tej choroby: Objawy refluksu żołądkowo-przełykowego u niemowląt