Zaburzenia łaknienia (apetytu)

Czynniki wpływające na apetyt u zdrowego człowieka

Jest kilka czynników, które wpływają na zwiększenie lub zmniejszenie łaknienia. Dla zdrowego człowieka czynnikiem zmniejszającym apetyt jest wysoka temperatura otoczenia. Niska temperatura przyczynia się do zwiększenia łaknienia. Wpływ n ilość spożywanych posiłków ma również aktywność fizyczna. Długotrwały wysiłek sprawia, że organizm potrzebuje energii, co z kolei prowadzi do zwiększenia łaknienia. Nie dotyczy to krótkiego intensywnego wysiłku. Ten rodzaj aktywności daje efekt odwrotny - zmniejsza łaknienie.

Istotny wpływ na to ile spożywamy posiłków mają nawyki żywieniowe, pora ich spożywania oraz ich jakość. Na apetyt wpływ mają także czynniki emocjonalne. Wzmożone łaknienie może być reakcją na stres. U innych osób stresująca sytuacja może obniżać łaknienie.

Zaburzenia łaknienie: Wzmożone łaknienie

Bulimia

Wśród zaburzeń polegających na wzmożonym łaknieniu najczęstszym jest bulimia. Choroba ta polega na epizodach szybkiego jedzenia dużych ilości wysokokalorycznych posiłków. Spożycie dużych ilości jedzenia powoduje wyrzuty sumienia i obawę przed otyłością. Chorzy, aby zapobiec przybraniu na wadzę, wywołują wymioty po jedzeniu lub/i stosują środki przeczyszczające. Okresy wzmożonego łaknienia występują naprzemian z okresami stosowania restrykcyjnych diet odchudzających.

Zaburzenie to ma podłoże psychiczne. Zwykle towarzyszy mu depresja i mylna ocena masy własnego ciała. Choroba najczęściej dotyczy kobiet.

Polifagia

Innym zaburzeniem łaknienia jest polifagia. Zaburzenie to polega na konieczności jedzenia dużej ilości pokarmów. Różne mogą być przyczyny tego wzmożonego apetytu. Mogą być to przyczyny organiczne, czyli w takim przypadku źródłem polifagii jest konkretna choroba organiczna, czyli choroba dotycząca konkretnego organu, jego uszkodzenie lub uraz. Nadmiernie zwiększone łaknienia może mieć również przyczynę czynnościową. Objawy mają charakter czynnościowy wtedy, kiedy ich przyczyną nie są jakieś poważne choroby organiczne ale zwykłe stany emocjonalne i podatne na te stany narządy. Wtedy może dojść np. do zaburzeń czynności ruchowej żołądka. Przyczyną nieodpartej konieczności jedzenia dużych ilości posiłków mogą być zaburzenia psychosomatyczne, jak stresy, nerwice, depresje. Tego typu stany mogą dotyczyć kobiet w ciąży, osób chorych na cukrzycę, pacjentów z chorobami tarczycy oraz z chorobami pasożytniczymi. Wśród przyczyn polifagii wymienia się również uszkodzenie podwzgórza. Zaburzenie to pojawia się także w zespołach objawów: zespole Pradera i Williego, zespole Klüvera-Bucy?ego, zespole Kleinego-Levina.

Akoria

Kolejnym zaburzeniem, które polega na wzmożonym łaknieniu jest Akoria. Zaburzenie to polega na braku uczucia sytości po posiłku. Akoria występuje w chorobach psychicznych. Terminem tym określa się  brak uczucia sytości - zaspokojenia głodu. Głównym objawem tego schorzenia jest utrata uczucia, które normalnie pojawia się u osoby zdrowej pod koniec posiłku. Uczucie to mówi mu, że ma zakończyć spożywanie posiłku. Pacjent z akorią nigdy nie wie, kiedy przestać jeść. Akoria często występuje w połączeniu z polifagią, ale nie zawsze.

Zaburzenia odżywiania: Zmniejszone łaknienie

Sitofobia

Termin ten używany jest na określenie lęku przez jedzeniem. Lęk ten może być powodowany obawą przez dolegliwościami bólowymi, które wystąpić mogą po posiłku. Sitofobia pojawia się najczęściej u pacjentów z chorobami żołądka, trzustki oraz z kamicą żółciową. Ból spowodowany tymi chorobami jest rzeczywiście często bardzo silny. Najczęściej dotyczy lewego podżebrza lecz promieniuje również w inne rejony, np. do łopatki.

Tym terminem określa się również lęk przed jedzeniem, który ma podłoże psychiczne. Ludzie borykający się z tym zaburzeniem, mają irracjonalny strach przed niezdrową żywnością. Pacjenci mają halucynacje lub urojenia, że jedzenie jest zatrute. Jest to stan związany z psychozą schizofreniczną i ciężką depresją. U starszych osób z demencją zdarza się, że odmowa spożycia posiłku, wiąże się z obawą przez zapłatą.

Fobia ukierunkowana na żywność może być efektem wcześniejszych negatywnych doświadczeń z żywnością, np. zjedzenie skażonego jedzenia. Sitofobia występuje częściej u osób z alergią pokarmową.

Anoreksja

Anoreksje krótko można określić jako niewystępowanie uczucia głodu. W anoreksji lękowi przed przybraniem na wadze towarzyszy niewłaściwa ocena własnego ciała. Osoby z anoreksją, mimo że są skrajnie wychudzone nadal uważają się za zbyt grube. Choroba ta, podobnie jak bulimia, spowodowana jest problemami psychicznymi. Dotyczy przede wszystkim młodych dziewczyn w wieku dojrzewania.

Bardzo istotnym elementem w leczeniu anoreksji jest nauczenie się samoakceptacji oraz wzmocnienie poczucia własnej wartości.

Spaczone łaknienie

Spaczone łaknienie ma swoje podłoże psychiczne. Objawia się ono pod dwoma postaciami paroreksji oraz  pica. Obydwa zaburzenia są do siebie podobne. Pierwsze polega na spaczonym łaknieniu polegającym na chęci spożywania niecodziennych potraw. Pica natomiast jest to chęć jadania rzeczy niejadalnych.

Osoby chore na paroreksje w skrajnych przypadkach mogą jeść "potrawy" z ciał osób zmarłych. Osoby z tym zaburzeniem spożywają "potrawy", które u osób zdrowych wywołują uczucie obrzydzenia. Parorektyk może pić mocz dla swojego zdrowia lub zjadać larwy.

Zaburzenie określane jako pica polega na spożywaniu rzeczy niejadalnych.

Co spożywają osoby z zaburzeniem pica? Przykłady:

• włosy - trichofagia,
• wypalone zapalki - kautopireiofagia,
• kurz - koniofagia
• zimię - geofagia,
• krew - hematofagia
• szkło (np. ze szklanek) - hialofagia,
• kamienie - litofania
• zwłoki - nekrofagia
• drewno - ksylofagia

Dość często zdarza się, że ludzie zjadają kredę lub tynk ze ścian. Niekoniecznie musi świadczyć to o zaburzeniu, szczególnie u dzieci i kobiet w ciąży. Może to być efektem zapotrzebowania na wapń. Jednak jeżeli jest to nieodparta chęć, nad którą trudno zapanować, warto udać się do psychologa. O tym, że jest to dosyć częste zjawisko u dorosłych ludzi, świadczyć może choćby duża liczba osób opisujących ten problem w dyskusji >>TUTAJ<<

Jakie choroby powodują zaburzenia łaknienia?

Jest wiele chorób, które objawiają się zaburzeniami łaknienia. Nie są to tylko dolegliwości związane z przewodem pokarmowym ale również szereg schorzeń endokrynologicznych oraz psychicznych.

Wśród chorób układu pokarmowego najczęściej wymienia się ostry i przewlekły nieżyt żołądka oraz stan po wycięciu tego organu. Zaburzeniami łaknienia objawia się także zwężenie odźwiernika (mięśniowy pierścień łączący żołądek z dwunastnicą). Zaburzenia powodują także choroby jelit, choroby wątroby, dróg żółciowych oraz trzustki. Wpływ na łaknienie mają również choroby nowotworowe w obrębie układu pokarmowego.

Wśród chorób endokrynologicznych, które powodują zaburzenia łaknienia, wymienia się niedoczynności: przysadki, nadnerczy. Wpływ na zaburzenia łaknienia ma również nadczynność przytarczyc. Chorzy z niewyrównana cukrzyca również mają problemy z zaburzeniami apetytu.

Choroby ośrodkowego układu nerwowego oraz choroby psychiczne to kolejne czynniki wpływające na zaburzenia łaknienia. Wpływ na apetyt ma wzmożone ciśnienie śródczaszkowe, które objawia się bólami głowy oraz wymiotami. Wspomniana wcześniej anoreksja to z kolei jedna z najpopularniejszych chorób psychicznych, które mają wpływ na patologiczne podejście do żywienia. Podobnie jest z bulimią. Nie bez wpływu na odczuwanie apetytu ma także depresja oraz stany nerwicowe. Wśród chorób psychicznych w tym kontekście wymienia się także psychozy.

Niedobór żelaza oraz złośliwe niedokrwistości również nie są bez znaczenia na odczuwanie apetytu. Brak apetytu powoduje zbyt duże stężenie witaminy D. Zwiększone stężenie wapnia także powodować może problemy związane z łaknieniem, na jego poziom uwagę powinny zwrócić osoby odczuwające nadmierne pragnienie.

Zaburzenia łaknienia powoduje większość infekcji bakteryjnych i wirusowych. Utrata apetytu jest zazwyczaj krótkotrwała (kilka dni) i mija wraz z innym objawami infekcji. Wyjątkiem są przewlekłe infekcje oraz przewlekłe bakteryjne choroby zakaźne. Również przewlekłe choroby układowe, jak reumatoidalne zapalenie stawów nie są bez wpływu na łaknienie. Podobnie jak przewlekłe choroby nerek oraz przewlekłe choroby wątroby.