Zapalenie odbytnicy

Zapalenie odbytnicy - przyczyny infekcyjne

Przyczyną zapalenia odbytnicy mogą być infekcje bakteryjne, grzybicze oraz wirusowe. Zakażenie odbytnicy często jest skutkiem chorób wenerycznych, gdyż wśród bakterii odpowiedzialnych za zapalenie wymienia się: chlamydia trachomatis (bakteria ta jest odpowiedzialna za chlamydiozę - najczęstsza choroba przenoszona drogą płciową), krętek blady (wywołuje kiłę), dwoinka rzeżączki (wywołuje rzeżączkę).

Zapalenie odbytnicy wywoływane jest również przez drożdżaki z rodzaju Candida - zakażeniu sprzyja przewlekła antybiotykoterapia oraz osłabienie odporności. Przyczyną choroby może być również zakażenie wirusowe - najczęściej wirus opryszczki pospolitej.

Nieinfekcyjne przyczyny zapalenia odbytnicy

Wśród przyczyn zapalenia odbytnicy wymienia się nieswoiste choroby zapalne jelit. Najczęściej do rozwoju zapalenia odbytnicy dochodzi na skutek wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Choć choroba ta może dotyczyć całego jelita grubego, to jednak jest ona przede wszystkim zapaleniem jego końcowego odcinka, czyli odbytnicy i esicy.

Do zapalenia odbytnicy dojść może na skutek działań lekarskich. Tego typu przyczyny nazywane są jatrogennymi. Można powiedzieć, że zapalenie odbytnicy jest w takim wypadku skutkiem ubocznym leczenia innych chorób. Wśród tych jatrogennych przyczyn wymienia się m.in. leczenie antybiotykami oraz radioterapię okolic odbytu, krocza, pochwy i podbrzusza. Tego typu zapalenie odbytnicy najczęściej występuje u pacjentów onkologicznych, leczonych radioterapią. Popromienne zapalenie odbytnicy jest najczęstszym powikłaniem radioterapii nowotworów narządów miednicy mniejszej.  Zapalenie to jest  przewlekłą postacią choroby, bardzo trudną do leczenia.

Czynniki sprzyjające zapaleniu odbytnicy

Bardziej narażone na zachorowanie są pacjenci chorzy na nieswoiste choroby jelit - o czym zostało już wyżej wspomniane - ale także chorzy na raka odbytu oraz choroby, które wiążą się z osłabieniem odporności.

Czynnikiem sprzyjającym zachorowaniu jest długotrwała antybiotykoterapia oraz nadużywanie leków stosowanych doodbytniczo. Większe ryzyko zachorowania mają osoby borykające  się z alergia pokarmową, osoby z częstymi zaparciami oraz nadużywające leków przeczyszczających. Zachorowaniu sprzyjają urazy błony śluzowej odbytu i odbytnicy. Wśród zachowań ryzykownych wymienia się uprawianie seksu analnego. Zwiększone ryzyko zachorowania mają osoby, które w przeszłości chorowały już na tę chorobę.

Na jakie dolegliwości skarżą się pacjenci?

Choroba może mieć postać ostrą oraz przewlekłą. W pierwszym przypadku objawy pojawiają się nagle. W postaci przewlekłej objawy powoli narastają. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że objawy  zapalenia odbytnicy nie są charakterystyczne. Oznacza to, że większość chorób układu pokarmowego dotyczących dolnego  jego odcinka powoduje podobne dolegliwości.

Pacjenci przede wszystkim skarżą się na krwawienie z odbytu, bóle odbytu i w jego okolicy, wydalanie śluzowej treści z odbytu, zwiększone parcie na stolec z jednoczesnym uczuciem niepełnego wypróżnienia. Niektórzy pacjenci skarżą się również na kolkowe bóle w lewym podbrzuszu.

Czy można zapobiegać zachorowaniu na zapalenie odbytnicy?

Ważny jest sposób odżywiania. Szczególnie u osób z alergią pokarmową. Po pierwsze należy unikać pokarmów, na które jest się uczulonym oraz zwiększyć ilość spożywanego błonnika. Ważne jest też picie dużej ilości niegazowanej wody mineralnej - 2-3 litrów dziennie. Odpowiednia dieta oraz wyrobienie nawyku regularnego oddawania stolca, pozwala unikać zaparć, które przyczyniają się do powstawania mikrourazów w błonie śluzowej odbytnicy, a co za tym idzie zwiększonego ryzyka zakażenia i powstania procesu zapalnego.

W profilaktyce zapalenia odbytnicy bardzo ważne jest unikanie niebezpiecznych zachowań seksualnych. W związku z tym, że do zapalenie bardzo często dochodzi z powodu infekcji podczas stosunku płciowego, niezwykle ważne są aktualne badania lekarskie u partnerów seksualnych pod kątem chorób przenoszonych drogą płciową. Najpewniejszym środkiem zapobiegawczym zakażeniom jest jeden partner seksualny oraz unikanie stosunków analnych.

Leczenie zapalenia odbytnicy

Leczenie jest zależne od przyczyny zapalenia odbytnicy. W zależności więc, czy mamy do czynienia z infekcją bakteryjną, grzybiczą, czy też wirusową, w leczeniu stosuje się antybiotykoterapię, leki przeciwgrzybiczne lub przeciwwirusowe. Lekarz może stosować również leczenie objawowe, np. wlewki, czopki, maści i żele o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym.

Jednak leczenie zapalenia odbytnicy to nie tylko farmakoterapia. Niezwykle istotne jest, aby chory dbał o właściwa higienę odbytu i krocza. Wskazane jest częste mycie tej okolicy w ciepłej wodzie z użyciem mydła. Ważne jest dokładne osuszenie tego rejonu po umyciu i nie podrażnienie okolicy odbytu podczas wycierania. Złagodzić dolegliwości bólowe mogą nasiadówki, które można stosować kilka razy dziennie. Pomocne w procesie leczenia jest spożywanie regularnych posiłków bogatych w owoce i warzywa oraz potrawy bogate w błonnik. Spożywanie dużej ilości wody oraz unikanie pokarmów, które mogą wywołać reakcje alergiczną. Są to więc w dużej mierze te działania, które zostały opisane w paragrafie dotyczącym zapobiegania zapaleniu odbytnicy.

Zobacz również objawy tej choroby: Objawy zapalenia odbytnicy