Zatrucie egzogenne

Zatrucia są zespołami objawów chorobowych wywołanych działaniem substancji toksycznych. Substancje te mogą zostać wytworzone przez sam ustrój i gromadzić się w organizmie w wyniku zwiększonej produkcji lub niedostatecznego ich wydalania – mamy wówczas do czynienia z zatruciem endogennym.
 
Częstszymi przypadkami są jednak zatrucia egzogenne powstające w wyniku wniknięcia do organizmu substancji toksycznych z zewnątrz. Trucizny mogą przedostawać się do organizmu poprzez:

• przewód pokarmowy,
• układ oddechowy,
• skórę oraz błony śluzowe,
• tkanki miękkie.

Zatrucia do których dochodzi przez przewód pokarmowy nazywane są zatruciami pokarmowymi. Może do nich dojść po spożyciu takich substancji jak:

• leki,
• alkohol,
• narkotyki,
• zakażone artykuły spożywcze,
• kwasy,
• detergenty,
• jad kiełbasiany,
• grzyby.

Symptomy świadczące o wystąpieniu zatrucia pokarmowego różnią się w zależności od przyjętej do organizmu substancji, jednak podstawowymi objawami, które mogą świadczyć o zatruciu pokarmowym są:

• ból brzucha,
• osłabienie,
• biegunka,
• wymioty.

Te i inne objawy występują w stosunkowo krótkim czasie, od kilku do kilkunastu godzin, w rzadkich przypadkach mogą pojawić się także dopiero po kilku dniach od spożycia trucizny.

W większości przypadków podstawową interwencją jaką należy podjąć jest wywoływanie u poszkodowanego wymiotów, na przykład poprzez podanie dużej ilości letniej wody z dodatkiem soli. Wymiotów nie wywołuje się jedynie u osób u których stwierdzone zostanie:

• zaburzenie przytomności,
• drgawki,
• zatrucie substancjami chemicznymi,
• iż zatrucie wystąpiło kilka godzin wcześniej.

Na zatrucia związane z przyjęciem substancji trującej przez układ pokarmowy szczególnie narażone są:

• niemowlęta,
• dzieci do lat trzech,
• osoby starsze.

Obok zatruć pokarmowych, do częstych zatruć dochodzi przez drogi oddechowe, na przykład w wyniku działania tlenku węgla. Zwiększone stężenie tego gazu wystąpić może podczas pożaru czy wadliwego działania piecyka gazowego. Tlenek węgla łącząc się z hemoglobiną powoduje, iż ta traci zdolność przenoszenia tlenu do tkanek.

Głównymi objawami występującymi podczas zatrucia tlenkiem węgla są:

• bóle głowy,
• osłabienie,
• zaburzenie widzenia,
• szum w uszach,
• zaburzenie przytomności.

Toksyczne substancje przenikać mogą do organizmu także bezpośrednio poprzez skórę oraz błonę śluzową. Typowymi źródłami tego typu zatruć są m.in.:

• kwasy żrące,
• zasady żrące,
• środki owadobójcze,
• rozpuszczalniki organiczne
• ukąszenia owadów,
• pogryzienia przez zwierzęta.

Zarówno ich objawy, stopień powodowanego zagrożenia zdrowia, jak i metody ratowania poszkodowanych różnią się od siebie w zależności od rodzaju oddziałującej substancji szkodliwej.

Ostatnią grupą są zatrucia do których dochodzi poprzez tkankę miękką. Mogą one wystąpić w wyniku stosowania narkotyków lub leków, takich jak:

• leki nasenne,
• leki uspokajające,
• leki przeciwbólowe,
• opioidy.

Zagrożenie wywołane takim zatruciem oraz jego objawy są zależne przede wszystkim od toksyczności substancji oraz od przyjętej dawki.  Symptomami jakie mogą się pojawić podczas zatrucia mogą być:

• zaburzenia czynności przewodu pokarmowego,
• uszkodzenie narządów wewnętrznych,
• działanie na ośrodkowy układ nerwowy.

Zasadniczo zatrucia egzogenne nie charakteryzują się specyficznymi objawami, które mogłyby jednoznacznie wskazywać na rodzaj zakażenia i oddziałującej na organizm substancji. Dlatego też w wypadku wystąpienia alarmujących objawów często niezbędne jest przeprowadzenie szczegółowego wywiadu z osobą poszkodowaną lub świadkiem, w celu ustalenia przyczyn i podjęcia jakichkolwiek działań.

Zobacz również objawy tej choroby: Objawy zatrucia egzogennego