Zatrucie alkoholem metylowym

Alkohol metylowy a etylowy

Alkohol metylowy mimo szkodliwych dla człowieka substancji ma dość sporo zastosowań w przemyśle. Używany często jako składnik do produkcji rozpuszczalników, barwników, włókien syntetycznych, paliwa, tworzyw sztucznych, a nawet materiałów wybuchowych.

Etanol natomiast znalazł swe zastosowanie w alkoholowych produktach spożywczych. Obie substancje trudno od siebie odróżnić, gdyż wszystkie ich właściwości organoleptyczne są identyczne (konsystencja, smak, zapach). Często, do zatrucia metanolem dochodzi właśnie omyłkowo, bądź na skutek pokątnego handlu i kupna alkoholu nieznanego pochodzenia.

Przebieg zatrucia alkoholem metylowym

Po spożyciu metanolu następuje jego bardzo szybkie wchłanianie do krwi i tkanek. Kumuluje się głównie w obszarach najbardziej uwodnionych jak np. gałka oczna. Część metanolu jest wydalana  z wydychanym powietrzem i moczem. Przede wszystkim następuje jednak jego utlenianie (w wątrobie) do aldehydu i kwasu mrówkowego (dopiero te związki są bezpośrednio toksyczne dla człowieka).

Pierwszy z nich denaturuje białka, kolejny przyczynia się do hamowania oddychania komórkowego (gł. tkanki nerwowej i nerek). Metabolity prowadzą także to kwasicy metabolicznej.

Narażeniu ulegają przede wszystkim oczy, osoby zatrutej, serce, wątroba, nerki, ośrodek układu nerwowego.

Skutki zatrucia metanolem

Pierwsze objawy zewnętrzne zauważane są dopiero po kilku do kilkunastu godzin od spożycia alkoholu. Ich intensywność zależna jest od ilości metalonu, jaki dostał się do organizmu oraz od ewentualnego połączenia go z etanolem (skutek minimalizujący symptomy i powikłania). Pod tym względem wyróżnia się trzy fazy zatrucia. Do najgorszych skutków należy śmierć oraz nieodwracalne zmiany jak np. uszkodzenie organów, ślepota. Najniższą odnotowaną dawką śmiertelną jest 143mg/kg. Uszkodzenie wzroku obserwuje się natomiast już przy 9-13 mg.

Leczenie zatrucia alkoholem metylowym

W przypadku zatrucia alkoholem metylowym bardzo ważne jest przestrzeganie pierwszej pomocy. Do początkowego i podstawowego działania, jakie należy wówczas podjąć, jest wywołanie u osoby zatrutej wymiotów, w celu usunięcia toksyny z organizmu.

Ważną rolę odgrywa wówczas czas. Jeśli substancja zostanie usunięta z przewodu pokarmowego/ oddechowego przed jej utlenieniem (uwolnieniem kwasu mrówkowego i aldehydu) powikłania z reguły nie są groźne. Rozpoznanie zatrucia w tak krótkim czasie nie jest zwykle możliwe, dlatego w późniejszej fazie, moment podjęcia pierwszej pomocy będzie znacznie wpływał na ewentualne powikłania ilość i intensywność uszkodzenia organów/ nerwów.

Kolejną czynnością jest podanie choremu około 100ml etanolu, który spowalnia metabolizm metanolu i jego dalsze wchłanianie. Jeśli jest to możliwe, można zamiast alkoholu użyć wodorowęglanu sodu (4g/ pół godziny). Ważne jest także zabezpieczanie funkcji życiowych i wezwanie pogotowia.

Leczenie szpitalne polega przede wszystkim na przeprowadzeniu hemodializy (w celu usunięcia toksyn z organizmu) oraz podawaniu rozcieńczonego alkoholu etylowego. Kwasicę metaboliczną, leczy się natomiast wodorowęglanem sodu.

Autor: Marta Laburda

Zobacz również objawy tej choroby: Objawy zatrucia alkoholem metylowym